ماسک سلامت
در چه مواقعی میتوان ماسک پارچه ای استفاده کرد؟
مهر
از ماسک می‌بایست به عنوان بخشی از استراتژی جامعه و اقداماتی در جهت جلوگیری از انتقال بیماری ها و نجات جان انسان‌ها استفاده شود. اما برای استفاده ا زماسک های پارچه ای باید شرایطی را در نظر گرفت که در این مقاله به آن میپردازیم.
استفاده از ماسک به تنهایی برای محافظت در برابر بعضی بیماری ها کافی نیست. در کنار استفاده‌ی درست از ماسک باید فاصله اجتماعی با تعریف حداقل 1 متر از یکدیگر, شستشوی مرتب دست ها و پرهیز از لمس صورت نیز از مواردی باشند که رعایت می شوند.
پارچه ساده از هیچی بهتر است!
بررسی ها نشان میدهد که اگر کسی هیچ دسترسی به انواع ماسک‌های معرفی شده در جامعه نداشته باشد. پوشاندن دهان و بینی با بستن پارچه به دور صورت آخرین گزینه‌ای بوده که از نپوشیدن ماسک به مراتب بهتر است.
استفاده از یک لایه پارچه معمولی کتان ۸۰ نخ، کمترین میزان محافظت در مقابل ذرات آلوده را به وجود می‌آورد. بستن روسری یا تی‌شرت کتانی به دور صورت، در مدت زمان ۳۰ ثانیه قرار گرفتن در مقابل ذرات ویروسی تا میزان ۴۴ درصد از آلودگی جلوگیری می‌کند.
اگر زمان مورد نظر در محیط آلوده به ۲۰ دقیقه برسد، عدد محافظت پارچه‌های مورد نظر ۲۴ درصد خواهد بود. با این حال می‌بینیم که چنین محافظت کمی همچنان از حالت نپوشیدن ماسک و قرار گرفتن در معرض ۱۰۰ درصد شانس ابتلا، به مراتب بهتر است.
دانشمندان هندی نشان داده‌اند که حتی اگر شخصی مبتلا به بیماری مسری از یک ماسک کتانی معمولی استفاده کند که از کناره‌های آن هوا و ذرات ویروس به راحتی عبور می‌کنند. میزان انتشار آلودگی توسط شخص به هنگام عطسه و سرفه بسیار کاهش می‌یابد. این دانشمندان نشان دادند که اگر فرد مورد نظر ماسک نپوشد. ذرات آلوده عطسه و سرفه او تا پنج متر در هوا پخش می‌شوند. در حالی که پوشیدن ماسک نامناسب مورد نظر محدوده انتشار را به ۱.۵ متر کاهش میدهد.
آیا استفاده از ماسک پارچه ای به اندازه‌ی ماسک فیلتردار مفید است یا خیر؟
ماسک‌های پزشکی می‌تواند از افراد در برابر آلوده شدن محافظت نماید و همچنین از گسترش و انتقال ویروس از افرادی که علائم دارند نیز جلوگیری می‌نماید. سازمان بهداشت جهانی به گروه‌های زیر توصیه می‌نماید تا از ماسک‌های پزشکی استفاده نمایند:
- کارکنان بخش درمان
- افرادی که دارای علائم بیماری های مسری هستند از جمله افرادی که علائم خفیف دارند
- افرادی که از موارد مشکوک و یا تائید‌شده بیماری های مسری خطرناک در مکانی خارج از مراکز درمانی مراقبت می‌کنند
ماسک‌های پزشکی برای افرادی که در معرض خطر و ریسک بالا هستند نیز توصیه میشود. تا در شرایطی که در مناطقی با تراکم جمعیتی بالا هستند و نمی‌توانند حداقل فاصله یک متر را رعایت نمایند، استفاده نمایند:
- افراد بالای ۶۰ سال
- افراد با سابقه بیماری خاص در هر سنی
توصیه های بهداشت جهانی
ماسک‌های پارچه‌ای غیر‌پزشکی توسط بسیاری از افراد در مناطق عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما شواهد محدودی در مورد اثر‌بخشی این نوع ماسک‌ها وجود دارد و سازمان بهداشت جهانی استفاده گسترده از این نوع ماسک را برای بعضی بیماری های موجود توصیه نمی‌کند.
با این حال، برای مناطقی که انتقال آلودگی گسترده، ظرفیت اجرای اقدامات کنترلی محدود و به ویژه در مناطقی که رعایت فاصله حداقل ۱ متر امکان‌پذیر نیست. مانند وسائل حمل و نقل عمومی، مغازه‌ها یا سایر محیط‌های محدود و شلوغ، سازمان بهداشت جهانی به دولت‌ها توصیه می‌کند که مردم را به استفاده از ماسک های پارچه ای غیر‌پزشکی ترغیب نمایند.
نقش ۶۰ درصدی ماسک پارچه ای در سرکوب سرایت بیماری ها
بر اساس مطالبی که دانشگاههای معتبر اعلام کرده اند، ماسک های پارچه ای بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از اپیدمی را در جامعه جلوگیری می‌کند اما ماسک استاندارد. نه این که هر فرد یک تکه پارچه را روی دهان بگذارد و بگوید ماسک پارچه ای درست کردم!
در صورتی که ماسک پزشکی در دسترس نبود مردم عادی باید ماسک پارچه ای با استاندارد‌ها و شاخص‌های مورد تایید بزنند اما متاسفانه بیشتر افراد ماسک پارچه ای را تا یکی دو ماه استفاده می‌کنند!!
فقط پارچه‌های پلی استر و پنبه مناسب است!
درباره مشخصات ماسک پارچه‌ای استاندارد، یادآور میشویم که :
چهار گزینه برای شناخت یک ماسک پارچه ای استاندارد در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصویب شده که نخستین آن‌ها جنس پارچه ماسک است که، چون روی مهم‌ترین قسمت بدن یعنی دهان و بینی می‌نشیند. باید بتواند عرق پوست و دهان و بینی را گرفته و سریع به هوا منتقل کند. تا باعث تجمع عرق رشد باکتری و کلونی میکروب نشود.
پارچه‌های پلی استر، ویسکوز و نایلون به هیچ وجه نمی‌تواند راندمان کافی و راحتی استفاده را برای مصرف کننده فراهم کند. به همین دلیل استفاده از آن‌ها برای تولید ماسک ممنوع است.
شاید مقاله ی ” روش های مختلف برای ساخت ماسک خانگی ” هم برای شما مفید باشد.
بی توجهی به جنس استاندارد برای دوخت ماسک پارچه‌ای در بعضی کارگاه‌های تولیدی
رسانه ها باید مردم را آگاه کنند تا میدان به دست افراد ناآگاه نیفتد. بی توجهی به جنس استاندارد پارچه ماسک خطرناک است. چون به عنوان مثال اگر یک راننده تاکسی ماسک نداشته باشد، فاصله اش را با مسافر حفظ می‌کند. اما اگر از ماسک غیر استاندارد استفاده کند به بیماری مبتلا میشود.
آسیب جدی ماسک‌های غیر استاندارد
خطرات دوخت ماسک پارچه ای با الیاف غیر از پلی استر پنبه و پنبه جدی است. استفاده از ماسک غیراستاندارد باعث جوش زدن صورت، کهیر و مشکلات دیگر میشود.
دومین شرط استاندارد بودن ماسک پارچه‌ای استفاده از پارچه تریکو یا کشباف برای دوخت است. پارچه‌های تار و پودی مثل پیراهن‌های مردانه یا شلواری به هیچ وجه برای این کار مناسب نیست. چون ضریب پوشانندگی پارچه‌های کشباف و تریکو حدود سه چهار برابر پارچه‌های تار و پودی است. همچنین می‌توانند روی برآمدگی و فرورفتگی صورت بنشیند و راه عبور هوا را می‌بندد.
۷ بار شستشو کافی است!!
رییس کمیته نساجی پوشاک اتاق بازرگانی درباره محافظت از ماسک توصیه کرد: به هیچ وجه نباید دست خیس به ماسک بخورد. چون از همان جا باکتری و ویروس وارد صورت میشود. از سوی دیگر درباره شستشوی ماسک نیز استاندارد این است که آن را به مدت ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت در آب ۷۶ درجه سانتی گراد قرار دهید. سپس روی بند بندازید تا برای روز بعد آماده استفاده شود.
وی با اشاره به این که تعداد دفعات استفاده از ماسک پارچه ای نباید بیشتر از ۶ تا ۷ بار باشد، افزود: استفاده و شستشوی طولانی مدت از ماسک باعث گشادی منافذ میشود در نتیجه ویروس می‌تواند از آن بگذرد. از سوی دیگر هنگام خرید ماسک از داروخانه نیز توجه کنید که باید حتما در بسته و پلمب باشد.
چگونه میتوان از ماسک پارچه‌ای مراقبت کرد؟
استفاده از ماسک پارچه ای:
- قبل از زدن ماسک، دست‌های خود را شسته و یا به درستی ضدعفونی نمائید.
- بررسی کنید که ماسک پارگی و یا سوراخ نداشته باشد. از ماسکی که قبلا استفاده شده و یا ماسکی که خراب است، استفاده نکنید.
- ماسک را روی صورت خود طوری قرار دهید که بینی، دهان و چانه شما را بپوشاند. مطمئن شوید هیچ شکافی بین صورت شما و ماسک وجود ندارد.
- زمانی که ماسک بر روی صورت شما است، از لمس آن خودداری کنید.
- اگر ماسک مرطوب و یا کثیف شده است، آن را تعویض نمائید.
- قبل از در‌آوردن ماسک، دست‌های خود را شسته و یا ضدعفونی نمائید.
- برای در‌آوردن ماسک، نوار و یا کش آن را از پشت گوش و یا سر خود، بدون لمس قسمت جلوی ماسک، آزاد کنید.
- بعد از در‌آوردن ماسک، دست‌های خود را بشوئید.
نگهداری از ماسک پارچه ای:
- اگر ماسک پارچه‌ای شما کثیف و مرطوب نیست و قصد استفاده مجدد از آن را دارید، آن را درون یک کیسه پلاستیکی تمیز و قابل حمل قرار دهید. در صورت نیاز به استفاده مجدد، هنگام برداشتن آن از کیف، از نوار‌ها و یا کش ماسک استفاده نمائید.
- حداقل یک‌بار در روز ماسک پارچه‌ای را با صابون یا مواد شوینده و ترجیحا آب گرم بشوئید.
- اگر آب گرم در دسترس نیست، ماسک را با آب به دمای اتاق به همراه صابون و یا مواد شوینده بشوئید و به دنبال آن، ماسک را به مدت ۱ دقیقه بجوشانید. یا به مدت ۱ دقیقه در محلول کلر آن را بخیسانید و سپس با آب به دمای اتاق آبکشی نمائید. نباید هیچگونه مواد سمی کلر در ماسک باقی بماند.
- مطمئن شوید که از ماسک خود استفاده مینمائید و آن را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- به یاد داشته باشید که ماسک‌ها به تنهائی برای محافظت کافی نیستند. می‌بایست مرتبا دست‌ها شسته و ضدعفونی شوند و فاصله حداقل ۱ متر از دیگران حفظ شود.
ماسک های پارچه ای
فشردگی بافت پارچه واقعاً اهمیت دارد و این اولین چیزی است که باید به آن دقت کرد. برای بررسی پارچه، آن را جلوی نور نگه دارید, اگر به راحتی می‌توانید خطوط الیاف پارچه را ببینید، پس ماسکی که با این پارچه درست شود، نمی‌تواند فیلتر خوبی باشد.
محققان می‌گویند پارچه صد در صد کتان که بافت محکم و فشرده دارد، ماسک خوبی میشود. زیرا در سطح میکروسکوپی، الیاف طبیعی کتان نسبت به پارچه‌های مصنوعی، معمولاً ساختار سه بعدی دارند، که نرم‌تر هم هستند. این ساختار سه لایه می‌تواند موانع بیشتری بر سر راه ذرات مزاحم ایجاد کند.
رعایت فاصله اجتماعی در کنار ماسک زدن
شما چه ماسک پارچه ای انتخاب کنید و چه ماسک جراحی، باید بدانید که ماسک زدن به این معنی نیست که دیگر می‌توانید مدت طولانی در تماس با دیگران باشید. این ماسک‌ها ممکن است فقط تا چند دقیقه بتوانند محافظت ایجاد کنند، نه تا چند ساعت! پس همچنان بهترین کار رعایت فاصله‌ی اجتماعی است.
چگونگی کارایی پلی‌پروپیلن
پلی‌پروپیلن برخلاف سایر مواد، وقتی که در اثر بازدم شما رطوبت ایجاد میشود نیز می‌تواند شارژ الکتریسیته ساکن را حفظ کند.
نکته‌ای که وجود دارد این است که پلی پروپیلن وقتی که شسته میشود، الکتریسیته ساکن خود را از دست میدهد. اما شما می‌توانید با اتو کشیدن دوباره آن را شارژ کنید یا این که با دستکش‌های پلاستیکی آن را به مدت 20 ثانیه مالش دهید. یک ماسک دو لایه که از کتان بافت فشرده ساخته شده به تنهایی می‌تواند تقریباً 35 درصد از ذرات را فیلتر کند.
اما افزودن فیلتری دو لایه که از پلی پروپیلن شارژ شده است می‌تواند قابلیت فیلترکنندگی ماسک را 35 درصد دیگر افزایش دهد. لایه‌ی کتانی ماسک باید نزدیک‌ترین لایه به صورتتان باشد. زیرا این‌گونه راحت‌تر خواهید بود و سلامت پوستتان بهتر حفظ خواهد شد.
جایگزینی برای پلی‌پروپیلن
اگر به پارچه‌ی پلی پروپیلن دسترسی ندارید، از دستمال کاغذی استفاده کنید. دو ورق دستمال کاغذی را بردارید، آن‌ها را روی هم تا کنید و داخل ماسکتان بگذارید تا در نهایت یک ماسک چهار لایه‌ای داشته باشید که می‌توانید هر روز فیلترش را عوض کنید.
جالب است بدانید دستمال کاغذی چهار لایه، محافظ بسیار خوبی است اما دستمال کاغذی این امتیاز را ندارد که الکتریسیته ساکن را نگه دارد.
اگر هیچ یک از راهکارهای بالا برای شما ممکن نیست. ماسکی که از سه لایه یا بیشتر، کتان بافت فشرده ساخته شده نیز ماسک بسیار خوبی است.
ممنون که تا پایالن با ما همراه بودید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.