ماسک جراحی , ماسک یک بار مصرفی است که در اطراف صورت قرار میگیرند.این ماسکها تقریباً در دسترس همه هستند و اساساً برای محافظت از دیگران در برابر کسی که بیمار است استفاده میشوند و البته برای فیلتر کردن ذرات بزرگ معلق در هوا نیز کاربرد دارند اما نمیتوانند ذرات بسیار ریز را فیلتر کنند.
خیلی از ماسکهای جراحی از کاغذ درست شدهاند و بعضی از این ماسکها نیز با پلی پروپیلن تهیه شدهاند.
تحقیقات نشان داده ماسکهای جراحی میتوانند خیلی از ترشحات تنفسی را که توسط فرد آلوده پخش میشوند فیلتر نمایند؛
اما اینکه ماسک جراحی چقدر خوب میتواند از شمایی که از آن استفاده میکنید در برابر ذرات کوچکتر محافظت کند، تا حدود بسیار زیادی متغیر است.
مثلاً یکی از ماسکهای جراحی تست شده توانسته بود 30 درصد از ذرات ریز را فیلتر کند و ماسکهای جراحی دیگری هم بودند که تا 80 درصد از ذرات ریز را فیلتر کرده بودند.
کارایی و موارد استفاده از ماسکهای جراحی
ماسک های جراحی سادهترین و در عین حال ارزانترین ماسکها به حساب میآیند. اغلب از جنس کاغذ هستند و قیمت زیادی ندارند.
این ماسکها برای افراد بیمار مناسب است. با گذاشتن ماسک جراحی به صورت، از آلوده شدن افراد نزدیک به بیمار در بیماریهای واگیردار جلوگیری میشود چراکه مانع پخش شدن قطرات ناشی از سرفه و عطسه از داخل دهان به بیرون میشود
ماسک های جراحی به محض اینکه آلوده شدند باید دور انداخته شوند و بهطور کلی هر چهار ساعت یکبار تعویض شوند
ماسک های جراحی یا پزشکی، یک وسیله پزشکی یکبار مصرف است؛ با اینحال در مقابل عوامل عفونی «هوابُرد» محافظت ایجاد نمی کند. بنابراین جلوی آلوده شدن بالقوه پوشنده توسط یک ویروس را نخواهد گرفت. ماسک جراحی، ۲ کار انجام میدهد:
جلوی قطرات بسیار ریز بزاق یا ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی در هنگام بازدم پوشنده ماسک را میگیرد.
اگر ماسک جراحی توسط مراقب سلامت پوشیده شود، از بیمار و محیط اطراف او (هوا، سطوح، تجهیزات، محل جراحی) محافظت میکند. و اگر توسط یک بیمار مسری پوشیده شود، از آلوده شدن اطرافیان و محیط اطراف بیمار جلوگیری میکند.
ماسک های جراحی از پوشنده در مقابل عفونت منتقلشده توسط قطرات بسیار ریز یا در مقابل ریسک پاشیدن مایعات بیولوژیکی محافظت میکند.
در مورد دوم، ماسک های جراحی باید یک لایه ضد آب داشته باشد؛ همچنین میتواند برای محافظت از چشم به یک ویزور مجهز شود.
ماسکهای جراحی میتوانند در زمینههای مختلفی بکار روند؛ از جمله جراحی، دندانپزشکی، سایر روشهای پزشکی، در صورت قرنطینه.
این ماسک انواع مختلف با میزان فیلتر و نفوذ مختلف است.
ماسک میتواند یک وسیله پزشکی یکبار مصرف (ماسک های جراحی) یا یک ابزار حفاظت شخصی (رسپیراتور) باشد که توسط مراقبان سلامت یا بیماران مسری پوشیده میشود. ماسک بسته به نوعی که دارد، در برابر انتقال عوامل عفونی از طریق قطرات بسیار ریز یا مسیرهای هوابُرد از شخص محافظت میکند. ماسک بسته به استاندارد و درجه حفاظتیاش میتواند از آلودگی جلوگیری کند.

نحوه انتخاب ماسک جراحی و ماسک حفاظتی یا رسپیراتور
در هنگام انتخاب ماسک باید معیارهایی از قبیل کاربرد، نوع ماسک، سطح محافظت مورد نیاز و … را در نظر بگیرید.
کاربرد:
بسته به حرفه، زمینه کاربرد و وجود یا عدم وجود بیماریهای مسری، بیماران و مراقبان سلامت از یک ماسک خاص با سطح بخصوصی از محافظت استفاده میکنند.
نوع ماسک:
۲ نوع اصلی ماسک عبارتند از ماسک های جراحی و رسپیراتور.
هر کدام عملکردها، استانداردها و مقاصد مختلفی دارند.
نکته کلیدی که باید در نظر داشته باشید آن است که ماسک های جراحی فقط در برابر عوامل عفونی که میتوانند از طریق قطرات بسیار ریز منتقل شوند، از شخص محافظت میکنند. در حالیکه ماسکهای حفاظتی یا رسپیراتورها در مقابل استنشاق عوامل عفونی که میتوانند توسط مسیرهای هوابرد منتقل شوند نیز حفاظت ایجاد میکنند.
سطح حفاظت مورد نیاز:
هر یک از این نوع ماسکها در کشورهای مختلف تابع استانداردها و مقررات متفاوتی هستند. در این استانداردها، کلاسهای مختلفی از دستگاهها برای تعیین سطح حفاظت وجود دارد. بنابراین به مقررات مربوط به ناحیه جغرافیایی خود مراجعه کنید.
هنگام استفاده از ماسک جراحی رعایت موارد ذیل برای تمامی افراد الزامی است
- ماسک باید روی دهان ، بینی و چانه را بپوشانید.
- انگشتان دو دست را روی فلز قسمت بینی قرار دهید. قسمت بینی را روی بینی خود قالب دهید , فشار دادن قسمت بینی با استفاده از یک دست ، منجر به کاهش موثر بودن قالب دهی روی بینی می گردد.
- ماسک را طوری بپوشید که روی دهان ، بینی را بپوشاند.
- ماسک را بوسیله بند یا کش پشت سر بسته محکم کنید.
- ماسک را هر 2-3 ساعت پس از استفاده تعویض کنید.
- در صورتی که ماسک حین استفاده خیس یا مرطوب شود ، باید آن را تعویض کنید.
- از آویزان نمودن ماسک به گردن اجتناب کنید.
- پس از استفاده از ماسک دست ها را شسته و ماسک را معدوم کنی
یکبار مصرف یا چند بار مصرف
ماسکهای جراحی فقط بصورت یکبار مصرف موجودند اما رسپیراتورها چند بار مصرف هستند. در مورد رسپیراتورها، امکان تعویض فیلتر پس از پر شدن وجود دارد.
عمر مفید
طول مدت کارایی یک ماسک، بسته به کاربرد متفاوت است. این مدت میتواند بین ۳ تا ۸ ساعت باشد.
ماسکهای ارزانتر معمولا عمر مفید کوتاهتری دارند. عمر مفید ماسکها بطور سیستماتیک توسط سازنده مشخص میشود
به مقاله ی چرا باید ماسک بزنیم؟ نکاتی درباره استفاده از ماسک سلامت هم نگاهی بیندازید.
راحتی
سایزهای مختلفی از ماسکها – متناسب با فرم صورت کسی که آنها را خواهد پوشید – وجود دارد.
ماسکهای حفاظتی یا رسپیراتورها میتوانند برای بهبود راحتی مصرفکننده به یک دریچه بازدم نیز مجهز شوند.
برخی از ماسکها نیز در صورت نیاز به محافظت از چشمها میتوانند آنها را بپوشانند.
به این مدل، ماسکها یا رسپیراتورهای کامل صورت گفته میشود.